In de fotografiewereld doet al jaren lang een erg hardnekkig gerucht de ronde. Namelijk dat de resolutie van een foto voor op internet 72 DPI voldoende zou zijn, of zo iets. Helaas (of gelukkig ? ), DPI heeft niets, maar dan ook echt helemaal niets met de resolutie van een foto op het internet of monitor te maken ?

Wat is DPI?

DPI staat voor Dots Per Inch. Eigenlijk kan je hier direct al uithalen dat de bewering niet klopt. Een foto bestaat niet uit dots, maar uit pixels, deze twee zijn namelijk een wezenlijk verschil.

Dots zijn de puntjes of druppeltjes die een printer kan zetten (het inkten van prints) en de term komt uit de tijd van de oude matrix printer waarbij een printkop 9 of 24 naaldjes (dots) had. Pixels zijn die lampjes in een monitor die per stuk 16,7 miljoen (of soms meer) kleuren kunnen tonen (het tonen van een afbeelding op een monitor). In dit laatste geval spreken we over PPI (Pixels Per Inch) en niet meer over DPI.

In de ExIF van een foto staat ook ergens het veld DPI, over het algemeen staat daar het getal 72 of 300. De DPI-waarde in de ExIF is een fictief getal, het is nietszeggend! Een grafische afbeelding heeft namelijk alleen maar pixels en geen grootte, dus geen inches, dus ook geen DPI.

Waarom staat er dan een getal?

Dit veld is een obligated (verplicht) veld en moet dus nu eenmaal ingevuld worden door een camera of een fotobewerkingsprogramma bij het opslaan van een foto. Dus iedere fabrikant verzint gewoon een getal, maar eigenlijk is het bullshit. Zo vult mijn camera 72 DPI in bij het opslaan van de JPG, maar 300 DPI bij de RAW, en dat terwijl het exact dezelfde foto is met hetzelfde aantal pixels (zowel horizontaal als verticaal).

Geen afmeting in inch

Een fotobestand (JPG, GIF, PNG, TIFF, etc.) heeft geen afmeting in de eenheid centimeters of inches. En heeft een fotobestand dus ook geen pixels per inch, dus ook geen DPI of PPI. Sterker nog, een fotobestand heeft alleen maar bits en bytes (nulletjes en ééntjes). Deze bits in het fotobestand vormen een verhouding in pixels (6000px * 4000px, bijvoorbeeld) en de kleurinvulling ervan. Pas bij het afdrukken kunnen we het over DPI gaan hebben, omdat pas dan een foto een bepaalde afmeting in centimeters of inches krijgt. Het woord ‘resolutie’ heeft namelijk meerdere betekenissen en deze worden in de verschillende scenario’s door elkaar gehaald. In het geval van een print wordt er echt mee bedoeld hoeveel pixels er per inch afgedrukt kunnen worden op het papier (hoe hoger hoe scherper, maar ook kleiner, de afdruk en zal je meer pixels moeten hebben om de foto weer groter te maken), maar in het geval van een afbeelding op een monitor of in een bestand wordt er met resolutie bedoeld hoeveel pixels breed en hoeveel pixels hoog deze afbeelding is. De resolutie van een fotobestand wordt uitgedrukt in pixels (breedte * hoogte)
De resolutie van een fotoprint wordt uitgedrukt in PPI/DPI. DPI/PPI komt dus alleen om de hoek kijken bij het afdrukken. De DPI waarde in Photoshop is een fictief getal omdat er in het veld DPI in de ExIF iets ingevuld moet worden. Dit getal kan je negeren want deze zegt niets.

Wat is PPI?

Een monitor heeft vandaag de dag zo’n 1920 * 1080 pixels, of bij 4k monitoren wel ietsjes meer ? . Dit is de resolutie van de monitor. Als je een foto op het beeldscherm toont op ware grootte, zodat elke pixel van deze foto op de monitor wordt weergegeven, dan staat dus, bij een foto en monitor van 1920px x 1080px, iedere pixel op de monitor garant voor iedere pixel van de afbeelding. Het maakt dan niet uit wat de grootte van de monitor is, een foto van 1920 x 1080 beslaat dus de volledige monitor. Of de monitor nu 19″ of 60″ is, de foto beslaat nog steeds het volledige beeldscherm, want zowel de foto en het beeldscherm bestaan immers alleen uit pixels. Want, nogmaals, een videokaart, de monitor en het bestand waar de afbeelding zich in bevind rekenen alleen maar met pixels, geen pixels per inch, geen DPI of PPI en zeker dus zeker ook geen 72 of 300 DPI !!!

Rekenvoorbeeld

Als je dit wilt uitproberen, wijzig eens de DPI van een foto in Photoshop (dan wel de optie ‘resample’ uitzetten). Een foto van 600 x 400 @ 300 DPI [(600 x 300) X (400 x 300) = 180.000 X 120.000 = 21.600.000.000px] wordt bij 100 DPI namelijk 3x zo groot in pixels, dus 1.800 x 1.200 @ 100 DPI [(1.800 x 100) X (1.200 x 100) = 180.000 X 120.000 = 21.600.000.000px]. Gompie! Exact dezelfde grootte dus ? Nog leuker, andersom werkt ook! Een foto van 600 x 400 @ 300 DPI wordt bij 1.800 x 1.200 pixels de DPI 3x zo klein, dus 1.800 x 1.200 @ 100 DPI. Hééjjj, weer 21.600.00.00px ? Het nummertje DPI in Photoshop is fictief en is alleen bedoeld om te kunnen uitrekenen hoe groot een foto op een afdruk gaat worden!

Waarom dan toch dat verhaal van die 72 DPI?

Vroegâh, toen de guldens en franken nog van hout waren, had een monitor 72 pixels per inch (PPI). Dit is al lang niet meer zo, een mobieltje heeft tegenwoordig al snel een PPI van 326, maar dit is altijd onthouden door menigeen. En erger nog, men dacht dat omdat de monitor 72 PPI had, dat een afbeelding dit ook automatisch zou hebben. Destijds logisch, want deze aanname is afkomstig uit het feit dat vroeger een afbeelding altijd passend was aan de beeldschermen en dus nooit verkleind hoefde te worden. De oude beeldbuis televisies of monitoren (4:3 PAL) waren immers altijd 720 x 576 pixels. Oude computers (Commodore 64 of de Sinclair ZX Spectrum bijvoorbeeld) projecteerde op deze beeldbuizen zelfs in 320 x 200 pixels ? Dat een afbeelding 72 DPI/PPI is, is dus een grote misvatting. Want een afbeelding kent alleen maar pixels! Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Pixeldichtheid Om het verhaal nog verwarrender te maken, karakers hebben wel PPI. Omdat een karakter (tekst) er niet uit gaat zien als deze vergroot of verkleind wordt, zijn er in de IT ‘logische inches’ bedacht. Dit zijn fictieve inches die bij de berekening van de grootte van een karakter worden gebruikt om er voor te zorgen dat een karakter altijd in dezelfde kwaliteit wordt weergegeven. Hier kan je de 72 DPI weer tegen gaan komen. Logisch dat mensen dus ook denken dat dit het geval is bij afbeeldingen, maar schijn bedriegt. Verwarrend hè ? Waarom heeft Photoshop dan bij Save for the Web dan 72 DPI? Nou, omdat het veld DPI dus een obligated field is en dus ingevuld moet worden. Er had net zo goed 3 miljoen DPI kunnen staan, heeft geen enkele toegevoegde waarde!

Drukwerk

Kijk, hier worden de zaken iets anders. Voor drukwerk wordt meestal minimaal 300 DPI vereist. Een afbeelding van 6000px X 4000px @ 300 DPI kan dus op papier 20″ X 13.3″, ofwel 50.8cm X 33.9cm worden, zonder scherpteverlies. En hier wordt de DPI functie van Photoshop ineens wel interessant, want met deze functie kan je berekenen of de foto aan de eisen van de drukker voldoet en of deze de juiste afmeting in inches (of cm’s) gaat krijgen bij het afdrukken als dat je zelf wilt.